Dit artikel is verschenen in het zomernummer 2021 van Vegan Magazine.
Veganisme en werken om de kost te verdienen gaan helaas niet altijd goed samen. Misschien is er in jouw kantine wel nauwelijks veganistisch aanbod te vinden of moet je een klus uitvoeren voor een bedrijf dat niet achter jouw waarden staat. Wat kun je doen als op je werk jouw grenzen overschreden worden? Ik sprak met drie ervaringsdeskundigen over hoe zij om zijn gegaan met deze vraagstukken.
AREND WEISZ (31)
Arend Weisz werkt als kok in een groot restaurant. Hij begon daar toen hij nog geen veganist was, maar dat veranderde al snel: ‘Door het werk daar ben ik anders gaan nadenken over voedsel en vlees, hoe gemakkelijk vlees weggegooid wordt en hoeveel dieren er doodgemaakt worden. Zo had het restaurant ook regelmatig een actie met onbeperkte kreeft. Die werden met duizenden op een avond doodgemaakt.’
Door deze ervaringen werd Arend uiteindelijk veganist. Hij koos er toen voor om niet meer te werken tijdens de onbeperkte-kreeftenavond. Hij vindt het belangrijk om te blijven werken bij dit restaurant, vertelt hij: ‘We moeten geen subcultuur worden, maar in de huidige maatschappij blijven. Alle kennis die aanwezig is in de keuken gaat weg als jij weggaat. Ik ben namelijk de enige die zo leeft hier. Je bent een stukje geweten van de keuken en maakt dus meer impact als je blijft!’ En met effect: door zijn invloed zijn er nu een paar veganistische gerechten op de kaart terechtgekomen.
’We moeten geen subcultuur worden, maar in de huidige maatschappij blijven’
Ook kijken zijn collega's nu anders naar veganisme. Onder koks heeft veganisme helaas een hardnekkig negatief imago, want zij zien vaak vooral vervelende kanten. Hij heeft aan hen uitgelegd dat veel niet-vegan gerechten op de kaart gemakkelijk te veganiseren zijn. Hij vertelt verder: ‘Het is grappig dat ze nu zien dat het eigenlijk niet veel bijzonders is. Ik ben gewoon “diegene die af en toe iets niet eet.”’
NOËLLE HARTMAN (21)
Iemand anders die op haar werk met dierlijke producten te maken krijgt is Noëlle Hartman (21). Zij werkt al bijna zes jaar bij een supermarkt, waarvan nu twee jaar bij de zuivel- en vleesafdeling. Bijna een jaar geleden is zij veganist geworden. Net als bij Arend werd haar keuze gevormd door haar werk: in de supermarkt kwam ze een steeds groter vega(n) assortiment tegen, dat ze graag wilde proberen.
Toen ze zich daarna steeds meer ging verdiepen in vlees en dierproducten, maakte ze uiteindelijk de overstap naar volledig veganistisch. Haar werk werd toen wel een stuk moeilijker voor haar: ‘Ik vond het snijden van vleeswaren altijd al wel vies, maar toen besefte ik: ik ben nu een stuk dood varken aan het snijden.’
Ze besloot toch te blijven op de afdeling: ‘Iemand anders zou anders mijn werk overnemen en die zou het minder diervriendelijk doen dan ik. Ik probeer namelijk zo min mogelijk weg te gooien. Alles wat over is, stop ik in de krat voor de voedselbank. Mijn collega’s gooien makkelijker iets weg, waardoor er uiteindelijk nóg meer dierenleed is.’
’Ik vond het snijden van vleeswaren altijd al wel vies’
Ze vond het lastig om kenbaar te maken aan haar collega’s dat ze veganist is: ‘Het enige wat je van veganisten ziet als je niet-vegan bent, zijn de harde activisten. Ik durfde het daardoor niet goed aan te kaarten bij collega’s, omdat ik bang was dat ze mij ook zo zouden gaan zien.’ Toen ze ’s ochtends een keer aan haar soja-yoghurt zat en haar baas daar nieuwsgierig een vraag over stelde, ontstond er een onverwacht leuk gesprek: haar baas reageerde geïnteresseerd en vroeg zelfs of Noëlle nog tips had voor het assortiment!
Nu laat Noëlle regelmatig zelfgemaakte vegan dingen proeven aan haar collega’s om een positieve impact te maken. Hoewel het lastig blijft om met vlees in haar handen te zitten, heeft Noëlle wel geleerd om ermee om te gaan.
JENNIFER LUTTIKHUIZEN (29)
Jennifer Luttikhuizen werkte al vijf jaar met veel plezier als marketeer en grafisch designer bij een uitzendbureau voordat ze tegen een groot probleem aanliep.
Het bedrijf had een goede moraal waarin het welzijn van de flexkrachten centraal staat. Totdat het bedrijf ineens aankondigde te gaan samenwerken met een groot slachthuis. Jennifer schrok hier enorm van: ‘Ik heb altijd achter het bedrijf gestaan en vond het juist heel mooi dat ze zo achter hun mensen stonden. Hoe kunnen ze nou mensen dieren laten slachten?’ Ze wilde graag praten met haar baas, maar die was net een week op vakantie. Jennifer voelde zich zo rot dat ze zich die hele week ziekmeldde. Ze moest veel huilen, had slapeloze nachten en was radeloos. ‘Straks zit ik zonder baan… En als ik ontslag neem, heb ik geen recht op een uitkering.’
Die week heeft ze veel gepraat over wat haar dwars zat: met haar vriend en vriendinnen, maar ook met de huisarts en rechtsbijstand. Ze had behoefte aan zoveel mogelijk advies vanuit meerdere perspectieven. Iedereen met wie ze praatte, zei hetzelfde: als het tegen je principes ingaat, moet je het niet doen. Na een week nadenken sprak ze af met haar baas. Die zei: ‘We willen je niet weg hebben, maar dit is een grote klant voor ons. Ik kan niet uitsluiten dat er niet meer van zulke klanten komen.’ Jennifer besloot toen haar ontslag in te dienen. Hierna kreeg de situatie een onverwacht positieve wending, vertelt ze: ‘De CEO van het uitzendbureau belde me en gaf me gelijk! Hij zei dat hij er bewust al die jaren voor heeft gekozen om dit niet te doen en dat ik hem echt de ogen heb geopend! De samenwerking met het slachthuis werd toen direct beëindigd.’
Jennifer wilde hierna alsnog weg bij het bedrijf: ‘Dit heeft me doen inzien dat ik toch niet zo op mijn plek zit als ik dacht. Ik realiseerde me dat ik meer met duurzaamheid wil doen. Dat past beter bij me.’ Dit bleek een uitstekende zet. In no time had ze een baan gevonden bij een duurzaam bedrijf.
Jennifer is erg tevreden met deze afloop: ‘Ik ben heel blij dat ik op mijn gevoel af ben gegaan. Het is goed dat ik met veel verschillende mensen gepraat heb om een juiste keuze te kunnen maken. Door eerlijke communicatie met mijn leidinggevende is het goed afgelopen en kan ik nu op een fijne manier weg bij mijn oude werk.’
’Ik heb altijd achter het bedrijf gestaan en vond het juist heel mooi dat ze zo achter hun mensen stonden’
TIPS VOOR ALS JE MERKT DAT JE WERK (OF EEN ONDERDEEL DAARVAN) NIET GOED (MEER) BIJ JE PAST:
• Allereerst: geen paniek! Je hoeft niet meteen iets te ondernemen. Neem de tijd om uit te zoeken waar je mee zit.
• Neem je eigen gevoelens en grenzen serieus.
Probeer na te gaan waar je precies moeite mee hebt.
• Praat over je gevoel met anderen die je vertrouwt.
Wees ook niet bang om een onafhankelijke partij in te schakelen, zoals een huisarts of vertrouwenspersoon. Zij zijn er om jou te helpen!
• Denk na over mogelijke oplossingen. Misschien is een kleine aanpassing (zoals het vermijden van bepaalde klussen) al voldoende.
• Communiceer je grenzen met je werkgever.
Spreek daarbij vanuit jezelf en jouw eigen gevoel.
Probeer niet te verwijtend over te komen. Geef aan waar je last van hebt en wat dit zou kunnen oplossen.
• Kom je er met je werkgever niet uit? Of kun je binnen je huidige baan geen oplossing bedenken waar je je goed bij voelt? Dan is het misschien het beste om een andere baan te zoeken die beter bij jou past. Neem rustig de tijd hiervoor en zorg dat je de zaken op je oude werk op een prettige manier afsluit.
